عصب کشی یا پالپوتومی دندان شیری چیست؟
عصب کشی دندان شیری درمانی است که در آن عفونت دندان خارج میشود و حیات دندان امکان پذیر می شود. اعصاب و رگ های دندان در قسمت مرکزی دندان واقع شده است که پالپ نامیده می شود. پالپوتومی یک درمان دندانپزشکی است که عصب و رگ عفونی را خارج می کند. عصب کشی دندان شیری هیچ شباهتی به عصب کشی دندان دائمی ندارد. کاملا راحت، بدون درد و بدون استرس میباشد و با همکاری مناسب کودک حدودا پانزده الی بیست دقیقه طول می کشد و معمولا کل پروسه درمان و حتی گذاشتن روکش بیشتر از بیست دقیقه طول نخواهد کشید. بعد از عصب کشی معمولاً در بیشتر موارد از روکش شیری استفاده میشود. در همان جلسه روکش شیری نصب شده و معمولا نیاز به ترمیم ندارد. عصب کشی دندان شیری به همراه روکش یک درمان کامل است.
نکات مهم در عصب کشی دندان شیری کودکان
پالپ یا عصب دندان شیری مشابه عصب دندان دائمی است و عصب دندان های شیری کاملا جدا از دندان های دائمی میباشد. هر سری دندانی عصبهای جداگانه دارند. پس نگرانی والدین در مورد اینکه پوسیدگی دندان شیری و عصب کشی ریشه دندان شیری باعث میشود برای دندان دائمی کودکشان مشکلی پیش بیاید کاملا بی مورد است.
ترجیحا در جلسه اول، فقط معاینه انجام شود تا کودک با فضای مطب دندانپزشکی آشنا شود، به دندانپزشک خود اعتماد کند و در جلسه بعد، درمان انجام شود.
اگر دندان شیری نیاز به درمان ریشه داشته باشد و درمان ریشه انجام نشود، مواد عفونی از ریشه خارج میشوند، فضای اطراف ریشه را احاطه می کنند و این عفونت به جوانه دندان دائمی زیر آن آسیب میرساند.
درمان ریشه دندان شیری بصورت دو نوع پالپوتومی و پالپکتومی می باشد. در درمان پالپوتومی فقط عصب تاجی خارج شده ولی در درمان پالپکتومی عصب کشی کامل انجام میشود.
مراحل انجام عصب کشی یا پالپوتومی دندان شیری
ابتدا عکس رادیوگرافی از دندان مورد نظر تهیه می کنیم. قبل از انجام درمان، موضع مورد نظر بی حس می شود. گاهی قبل از درمان عصب کشی کودک درد زیادی را تجربه کرده و به همین علت بی حسی سخت تر انجام می شود. قبل از تزریق بی حسی، با ژل بی حسی درد تزریق را کمتر می کنیم. سپس پوسیدگی های دندان و سقف حفره عصب برداشته می شود، عصب دندان خارج شده و با شستشو، حفره کاملا تمیز می شود. حفره با مواد خاصی پر شده و در آخر، روکش شیری مناسب انتخاب می گردد و با چسب مخصوص چسبانده میشود. انجام عصب کشی کاملاً بی درد است چون موضع بی حس شده است.
تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی چیست؟
درمان پالپکتومی نوع دیگری از عصب کشی دندان شیری است که بافت عصب تاجی و ریشه کاملا خارج می شود. درمان پالپکتومی برای دندانهای عفونی آسیب دیده و آبسه دار میباشد. وقتی کودک دچار درد خود به خودی است یا صورت کودک ورم کرده از درمان پالپکتومی استفاده می شود. مواد پر کننده دندان، محفظه عصبی تاج و ریشه را پر می کند.
مراحل انجام درمان پالپکتومی
- تهیه رادیوگرافی
- بی حسی موضعی
- برداشت پوسیدگی
- دسترسی به پالپ دندان
- خارج کردن پالپ
- شکل دادن و فرم دادن کانال های ریشه
- پرکردن کانال ها
- قرار دادن روکش شیری
مراقبت های پس از درمان عصب کشی دندان کودکان
معمولاً بعد از درمان، بیشتر کودکان درد ندارند و فقط به علت پروسه درمان خسته هستند. نیازی به غیبت کردن و نرفتن به مدرسه نیست. در صورت همکاری کودک، میتوان دو دندان آسیاب شیری مجاوره هم که پوسیده شده را همزمان درست کرده و درصورت عدم وجود عفونت یا مشکل خاص دیگری روکش ها در همان جلسه قرار داده میشوند. عصب کشی دندان شیری بسیار راحت است و توسط کودکان کم سن کاملا پذیرفته می شود.
اولین و مهمترین نکته این است که هرگونه تزریق داروی بی حسی باید حتما همراه با آگاه کردن کودک به بی حسی باشد. کودکان در اولین جلسه عصب کشی دندان،حس جدیدی را تجربه می کنند، پس شروع به جویدن لب، لپ و زبان خود می کنند. مکیدن و جویدن بافت دهان از داخل و خاراندن صورت از بیرون باعث ایجاد زخم های وسیع توی دهان و گاهی اوقات توی صورت میشود. نمای ظاهری این زخم ها بسیار نگران کننده است و حتی بعضی مواقع به خاطر شدت زخمها صورت ورم می کند که معمولا بدون درد هستند. از طرفی والدین عزیز گمان می کنند که شرایط بوجود آمده بخاطر وسایل دندانپزشکی آلوده بوده که دهان کودکشان عفونت کرده که این تصور اشتباهی است.
بعد از درمان، تا موقعی که بیحسی بافت ها کامل از بین نرفته از جویدن مواد غذایی جامد توسط کودک جلوگیری کنید و کودک را نخوابانید، چون کودک در خواب بافتهای دهان خود را جویده یا حتی میتواند به یک سمت خوابیده و صورتش زخمی شود. کودک می تواند مایعات یا بستنی بخورد. بعد از درمان عصب کشی معمولا کودک درد ندارد ولی تا قبل از اتمام بی حسی یک دوز مسکن استامینوفن به کودک بدهید.
معمولا کودک به خاطر خستگی و ترس یک احساس بی قراری و کسالتی دارد و به علت درمان دندانپزشکی و قرار دادن روکش، بافت لثه کودک کمی آزرده میشود، پس از اولین شب بعد از درمان، حتما دندان های کودک به خصوص دندان درمان شده باید با دقت با مسواک تمیز شود. قسمت انتهایی دندان، جایی که روکش نزدیک به لثه قرار می گیرد باید با دقت تمیز شود تا دچار التهاب نشود. از شایعترین موارد بعد از درمان، عدم رعایت بهداشت در چند روز بعد از درمان میباشد
سوالات متداول مربوط به عصب کشی دندان شیری کودکان
بله، قطعا هر دندان اعصاب و رگ های مجزا دارد. هر کدام از دندان ها چه شیری و چه دائمی عصب و رگ مخصوص به خودشان را دارند.
بله، حتما برای درمان عصب کشی دندان شیری نیاز به تزریق داروی بی حسی داریم و معمولا قبل از تزریق داروی بی حسی از ژل بی حسی برای کم کردن درد تزریق استفاده میشود.
این سوال در مورد دندان دائمی مطرح میباشد ولی در مورد دندان شیری می گوییم پالپوتومی است یا پالپکتومی.
بخاطر اینکه عصب های دندان شیری بزرگ است، عمق پوسیدگی زیاد بوده و ممکن است عصب درگیر شود ولی از طرفی ممکن است کودک دردی نداشته باشد.
هر دو کلمه بکار برده میشوند، ولی عصب کِشی روتین تر است یا عبارت درمان ریشه دندان.
عصب دندان شیری بزرگتر است و شاخه های انشعابی بیشتری دارد. ریشه دندان شیری کوتاه تر است.
الزاما خیر، پالپ دندان شیری گاهی حتی تا مرحله تشکیل آبسه هم بدون علامت است.
هدف اولیه درمان عصب، حفظ تمامیت سلامتی بافت های دهانی است. سلامت استخوان فک، بافت نرم داخل دهان مثل لثه و …
حتما قبل از انجام کار، نامه از پزشک مربوطه تهیه کند و تغییرات لازم روی ماده بی حسی یا مواد دندانپزشکی توسط پزشک اطلاع داده شود. دندانپزشک نسبت به بیماری کودک شما و داروهای مصرفی آگاه نیست.
خیر، گاهی زمان عصب کشی دندان دائمی، چند جلسه یک یا دو ساعته به طول می انجامد و کلیه کانال ها خارج شده و با فایل پاک سازی میشود. در پالپوتومی دندان شیری، عصب تاجی با یک وسیله قاشق مانند خارج میشود. در پالپکتومی دندان شیری، تاج و عصب تاج و ریشه خارج شده، با فایل پاکسازی میشود ولی عصب کشی دندان دائمی حساسیت بسیار بالایی دارد، مدت زمان بیشتری طول می کشد، بسیار سخت تر و گاهی اوقات همراه با درد است.
خیر، مواد استفاده شده در دندان دائمی باید دائمی باشد، ولی مواد موجود در عصب کشی دندان شیری باید به مرور زمان از بین برود، وگرنه ریشه دندان تحلیل رفته و مواد پاک کننده داخل استخوان فک باقی میماند.
با وارد شدن به فضای عصب دندان شیری یا دائمی، رگ ها هم آسیب می بینند و خونریزی از عصب رخ میدهد، در واقع این خون نشان دهنده سلامت بافت عصب میباشد، چون در دندانهای عفونی، رگ های خونی تخریب میشوند.
